Spacerujesz po lesie albo górskiej ścieżce, a na drzewach pojawiają się kolorowe paski: czerwony, niebieski, zielony… Wiele osób zastanawia się wtedy: czy ten kolor oznacza, że trasa jest trudna? W polskim systemie oznaczeń odpowiedź brzmi: nie. Kolory szlaków w naszym kraju służą głównie do odróżniania tras i pomagają w orientacji w terenie. To taki górski GPS w wersji analogowej – prosty, ale niezawodny, jeśli wiesz, jak go czytać.
Przewodnik po oznaczeniach szlaków w Polsce
W Polsce szlaki piesze oznaczone są według zasad Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK). Najczęściej to prostokąt z trzema paskami: biały u góry, biały na dole, a pośrodku – pasek w kolorze trasy. Najczęściej to prostokąt, ale możesz spotkać też białą dużą kropę z małą kropką w kolorze. Taki symbol, to klasyczne oznakowanie początku lub końca szlaku. Co oznaczają poszczególne kolory?
Czerwony – „król” wśród szlaków. To zwykle główna trasa w regionie, prowadząca przez najciekawsze widokowo lub historycznie miejsca.
Niebieski – dłuższy szlak o znaczeniu regionalnym, często łączący odległe punkty.
Zielony – szlak łącznikowy lub dojściowy, prowadzi np. do atrakcji turystycznej lub na inny szlak.
Żółty – krótka trasa, łącznik lub dojście do punktu startowego innej trasy
Czarny – krótki i prosty szlak dojściowy, czasem stromy, ale wcale niekoniecznie najtrudniejszy.
Znaki można spotkać na drzewach, słupach, kamieniach, a w terenie otwartym – na specjalnych tyczkach. Pojawiają się na tyle często, by nie dało się „zgubić” szlaku, ale zawsze warto mieć przy sobie mapę.
Co oznaczają kolory na mapach turystycznych?
Jeśli spojrzysz na mapę, kolory szlaków będą takie same jak w terenie. To duże ułatwienie, bo możesz zaplanować trasę już w domu. Trzeba jednak pamiętać, że kolor w Polsce nie oznacza trudności. Czerwony szlak może być długi, ale wcale nie musi być najbardziej wymagający. Z kolei krótki czarny może dać w kość, jeśli prowadzi ostro pod górę. Dlatego przy planowaniu trasy lepiej patrzeć na: czas przejścia, profil wysokości, opis w przewodniku.
Jak rozróżniać trudność szlaków według kolorów?
W polskich górach kolory szlaków nie mówią nic o stopniu trudności – to jeden z najczęstszych mitów wśród turystów. Czerwony wcale nie musi być „najtrudniejszy”, a czarny – „dla odważnych”. O tym, czy trasa jest łatwa, czy wymagająca, decyduje zupełnie co innego:
- Czas przejścia – znajdziesz go na tabliczkach i w przewodnikach. To orientacyjny czas dla osoby o przeciętnej kondycji, więc zawsze dolicz trochę zapasu na przerwy czy robienie zdjęć.
- Przewyższenia – im więcej metrów w górę i w dół, tym większy wysiłek. Czasem krótka trasa potrafi zmęczyć bardziej niż długa, jeśli prowadzi ostro pod górę.
- Rodzaj terenu – szeroka, ubita droga leśna to co innego niż wąska ścieżka po kamieniach czy skałach.
- Pogoda – w słońcu wszystko wydaje się łatwiejsze, ale w deszczu, mgle czy przy oblodzeniu nawet prosty odcinek może stać się sporym wyzwaniem.
Przykłady z polskich gór:
- W Tatrach czarny szlak z Doliny Kościeliskiej do Jaskini Mroźnej to krótki, kilkunastominutowy odcinek – kolor nie oznacza tu żadnych ekstremalnych trudności.
- W Beskidach czerwony Główny Szlak Beskidzki liczy ponad 500 km – choć miejscami łatwy, całościowo jest to wyzwanie na wiele dni.
- W Górach Świętokrzyskich czerwony szlak na Łysicę z miejscowości Święta Katarzyna jest krótki i prosty, więc dostępny nawet dla początkujących – a jednak kolor jest „najwyższy rangą” w systemie PTTK.
Szlaki turystyczne w górach – jak wybrać odpowiednią trasę?
Wybór trasy to trochę jak dobieranie butów – musi pasować do Ciebie, a nie tylko wyglądać atrakcyjnie na zdjęciu. Zdarza się, że piękne zdjęcia i kolor szlaku przyciągają, ale po drodze okazuje się, że trasa jest zbyt wymagająca. Oto kilka sprawdzonych rad, które pomogą wybrać idealną drogę:
- Realnie oceń swoją kondycję i doświadczenie – Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z górami, wybierz krótsze i łagodniejsze szlaki. Nie ma nic złego w powolnym tempie – liczy się przyjemność z wędrówki.
- Sprawdź prognozę pogody – Góry lubią zaskakiwać, a zmienna pogoda potrafi zmienić łatwą trasę w prawdziwe wyzwanie. W deszczu kamienie są śliskie, mgła ogranicza widoczność, a w zimie pojawia się lód. Lepiej odłożyć wycieczkę niż ryzykować.
- Uwzględnij realistyczny czas przejścia – Na tabliczkach widzisz czas orientacyjny dla osoby o przeciętnej kondycji. Dolicz czas na odpoczynek, zdjęcia czy przerwę na posiłek. Lepiej wrócić wcześniej niż zaryzykować marsz po zmroku.
- Wybierz odpowiedni sprzęt – Wygodne buty trekkingowe, ubranie na cebulkę, woda i przekąski to podstawa. W niektórych rejonach warto mieć kijki trekkingowe dla stabilności.
- Zaplanuj powrót za dnia – Nawet jeśli czujesz się świetnie, lepiej nie wędrować po górach po zmroku. Orientacja staje się trudniejsza, a ryzyko kontuzji rośnie.
Kolory szlaków w Polsce to nie ocena trudności, lecz prosty system orientacji. Wystarczy go zrozumieć, by każda wędrówka była bezpieczna i przyjemna. A potem… wystarczy już tylko wyruszyć i cieszyć się drogą.