Świętokrzyski Park Narodowy to jedno z najbardziej wyjątkowych miejsc w Polsce – zarówno pod względem przyrodniczym, jak i kulturowym. Położony w sercu województwa świętokrzyskiego, na obszarze Gór Świętokrzyskich, przyciąga miłośników górskich wędrówek, ciszy, natury i legend. Choć jego powierzchnia nie jest ogromna (ok. 7 626 ha), oferuje bogactwo atrakcji, które potrafią zauroczyć nawet najbardziej doświadczonych turystów. Świętokrzyski Park Narodowy to idealne miejsce na jednodniowy wypad, rodzinny weekend albo spokojną samotną wyprawę z plecakiem i termosem herbaty.
Co warto zobaczyć w Świętokrzyskim Parku Narodowym?
Na pierwszym miejscu nie sposób nie wymienić Łysicy (614 m n.p.m.) – najwyższego szczytu Gór Świętokrzyskich, zaliczanego do Korony Gór Polski. Wejście na nią to krótka, ale bardzo przyjemna wędrówka ze Świętej Katarzyny. Szlak prowadzi przez piękny las jodłowo-bukowy, a po drodze mija się Kapliczkę św. Franciszka oraz źródełko o tej samej nazwie, które – jak głosi legenda – ma właściwości lecznicze. Na szczycie Łysicy znajduje się symboliczny krzyż i tablica informacyjna. Widok może nie jest spektakularny, bo szczyt jest zalesiony, ale samo uczucie zdobycia „królowej Gór Świętokrzyskich” daje dużą satysfakcję.
Drugim ważnym punktem na mapie Świętokrzyskiego Parku Narodowego jest Łysa Góra (595 m n.p.m.), znana także jako Święty Krzyż. To drugie co do wysokości wzniesienie w tym paśmie, znane również z powodów historyczno-religijnych. Znajduje się tu klasztor Misjonarzy Oblatów, gdzie przechowywane są relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Obok klasztoru działa Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego, a także platforma widokowa z panoramicznym widokiem na gołoborze. Prowadzi tu m.in. historyczna Droga Królewska – szlak, którym podążali królowie i pielgrzymi w drodze na Święty Krzyż.
Nie można też pominąć kilku absolutnych klasyków Świętokrzyskiego Parku Narodowego:
- Gołoborza – potężne, surowe rumowiska skalne, które wyglądają jak dzieło olbrzymów. To jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Gór Świętokrzyskich. Najbardziej spektakularne gołoborze znajdziesz na północnym zboczu Łysej Góry – robi wrażenie o każdej porze roku i świetnie wychodzi na zdjęciach.
- Puszcza Jodłowa – magiczny las, który pamięta czasy sprzed wieków. Gęste jodły i buki tworzą tu naturalną katedrę z zielonego światła i cienia. To idealne miejsce, by odetchnąć głęboko, wsłuchać się w ciszę i naprawdę odłączyć się od codziennego pędu.
- Święta Katarzyna – urocza, spokojna miejscowość u stóp Łysicy. Znajdziesz tu klasztor sióstr bernardynek, klimatyczne kapliczki, wspomniane źródełko św. Franciszka i mnóstwo świętokrzyskiego uroku. To świetna baza wypadowa na szlak i dobre miejsce na chwilę refleksji.
- Huta Szklana- malownicza miejscowość położona u podnóża Łysej Góry, stanowi doskonały punkt wypadowy dla turystów planujących wędrówkę na Święty Krzyż – prowadzi stąd niebieski szlak turystyczny. Miejscowość przyciąga również atrakcjami turystycznymi takimi jak Osada Średniowieczna, w której można przenieść się w czasie i zobaczyć, jak żyli dawni mieszkańcy tych terenów. Warto również zajrzeć do znajdującej się tam Świętokrzyskiej Zagrody Kultury “Harmonia”, gdzie można poznać życie XIX-wiecznej wsi świętokrzyskiej.
Szlaki turystyczne w Świętokrzyskim Parku Narodowym
W Świętokrzyskim Parku Narodowym coś dla siebie znajdą zarówno niedzielni spacerowicze, jak i zaprawieni w bojach piechurzy z kijkami trekkingowymi. Sieć szlaków jest tu naprawdę dobrze rozwinięta – i co ważne, świetnie oznakowana. Można więc ruszyć na spokojny spacer wśród drzew albo zaplanować całodniową wędrówkę po świętokrzyskich ścieżkach. Oto trzy najpopularniejsze trasy, które warto mieć na radarze:
🔴 Czerwony szlak im. Edmunda Massalskiego (czyli Główny Szlak Świętokrzyski) – prawdziwy klasyk regionu. Łączy Świętą Katarzynę, Łysicę, Łysą Górę i Nową Słupię. Dłuższy, ale bardzo różnorodny – idealny na całodniowe wędrowanie z przerwą na kanapkę i termos. Cały szlak rozciąga się na blisko 100 kilometrach.
🔵 Niebieski szlak z Nowej Słupi na Łysą Górę – znany jako Droga Królewska. Legenda głosi, że tą właśnie trasą zmierzali królowie i pielgrzymi na Święty Krzyż. Dziś możesz podążyć ich śladem – bez zbroi i orszaku, za to z plecakiem i aparatem.
🟢 Zielony szlak – cichszy, mniej uczęszczany, prowadzący przez zielone ostępy Puszczy Jodłowej. Idealny dla tych, którzy szukają spokoju, śpiewu ptaków i kontaktu z przyrodą bez tłumów.
Każdy z tych szlaków ma swój urok, a łączy je: obcowanie z przyrodą, zapach lasu i to wyjątkowe poczucie, że jesteś w miejscu naprawdę niezwykłym, magicznym i tajemniczym.
Pamiętaj tylko, że jesteś na terenie chronionym – Świętokrzyski Park Narodowy to przyroda pod specjalnym nadzorem. Poruszaj się wyłącznie po wyznaczonych trasach, nie schodź ze szlaku i zostaw po sobie tylko dobre wspomnienia.
Świętokrzyski Park Narodowy – historia i ciekawostki
Świętokrzyski Park Narodowy został utworzony w 1950 roku jako trzeci park narodowy w Polsce. Świętokrzyski Park Narodowy jest położony w centralnej części Gór Świętokrzyskich, głównie w obrębie Pasma Łysogórskiego. Obecna powierzchnia Świętokrzyskiego Parku Narodowego wynosi około 7 626 hektarów, a dodatkowo otacza go otulina o powierzchni 20 786 ha.
Świętokrzyski Park Narodowy ciekawostki? Proszę bardzo! Czy wiesz, że w Puszczy Jodłowej rosną jodły, które mają ponad 200 lat? Albo że gołoborza są pozostałością po zlodowaceniu sprzed tysięcy lat? To właśnie w tym parku występują rzadkie gatunki ptaków, m.in. bocian czarny, puszczyk uralski czy orlik krzykliwy. Świętokrzyskie lasy zamieszkują też wilki i rysie, które coraz częściej są tu obserwowane.
Ciekawostką jest również to, że nazwa Gór Świętokrzyskich pochodzi od relikwii Krzyża Świętego przechowywanych w klasztorze na Łysej Górze – to jeden z nielicznych przypadków w Europie, gdzie całe pasmo górskie zawdzięcza nazwę obiektowi sakralnemu.
Informacje praktyczne: bilety i godziny otwarcia
Jeśli planujesz odwiedzić Świętokrzyski Park Narodowy, warto wcześniej zapoznać się z zasadami zwiedzania i cenami wstępu. Choć wstęp na niektóre szlaki jest bezpłatny, wejście na teren obejmujący gołoborza czy platformy widokowe wiąże się z symboliczną opłatą.
Aktualne ceny biletów (normalny, ulgowy, zwolnienia) można sprawdzić na oficjalnej stronie parku: https://swpn.gov.pl/informacje-o-biletach
Bilety można kupić w punktach informacyjnych przy wejściu na popularne szlaki (np. w Nowej Słupi czy Świętej Katarzynie), a także przez internet.
Godziny otwarcia różnią się w zależności od pory roku i konkretnego obiektu (np. muzeum), ale szlaki są dostępne od świtu do zmierzchu. Warto zabrać wygodne buty, coś do picia i – koniecznie – aparat, bo widoki są naprawdę warte uwiecznienia.
Świętokrzyski Park Narodowy to miejsce, które zachwyca nie tylko przyrodą, ale także atmosferą, historią i spokojem. Mimo stosunkowo niewielkiej powierzchni oferuje niezwykle dużo do zobaczenia. Jeśli szukasz miejsca na weekendowy wypad, rodzinny spacer czy chwilę refleksji wśród natury – to właśnie tu. Góry Świętokrzyskie mają swój niepowtarzalny klimat, który trudno porównać z jakimkolwiek innym regionem w Polsce.